Κατάλληλα παιχνίδια και δραστηριότητες ανά ηλικία

ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΗΛΙΚΙΑ

Σε κάθε ηλικία είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι αρέσει και τι ενδιαφέρει τα παιδιά, για να μπορείτε να τα απασχολείτε ευχάριστα και ταυτόχρονα εποικοδομητικά.

0-6 μηνών

Τα μικρά βρεφάκια βρίσκουν κυρίως ενδιαφέρον στην ανθρώπινη επαφή και συντροφιά. Είναι όμως και σε μια φάση που μαθαίνουν τον κόσμο μέσω της αφής και της γεύσης, άρα βάζουν τα πάντα στο στόμα πρώτα. Τους πρώτους 6 μήνες της ζωής λοιπόν προσφέρετέ τους:

• Την παρέα σας, τη φωνή σας, το τραγούδι σας, εκφράσεις με το πρόσωπό σας, “διάλογο” στη γλώσσα του μωρού

• Φωτεινά ή χρωματιστά παιχνίδια, π.χ. βρεφικό γυμναστήριο, ώστε να μάθει να παρακολουθεί χρώματα, σχήματα και κινούμενα αντικείμενα, τα οποία να προσπαθεί να φτάσει και έτσι να εκπαιδεύεται στη λειτουργία από πρόθεση

• Κουδουνίστρες, που να μπορεί να πιάνει με τα χεράκια του και να παράγει ευχάριστους ήχους

• Παιχνίδια με διαφορετικές υφές, υλικά και σχήματα, ώστε πιάνοντάς τα και φέρνοντάς τα στο στόμα του να τα εξερευνά

• Μεγάλες και με ζωηρά χρώματα ζωγραφιές και εικόνες στο δωμάτιο ή την κούνια του, ώστε να μάθει να προσηλώνει κάλα το βλέμμα και να εξοικειώνεται με σχήματα, χρώματα και μορφές

6-18 μηνών

Σε αυτή την ηλικία αναπτύσσονται αρκετές δεξιότητες, κινητικές, αντιληπτικές, εκφραστικές. Μπορείτε να βοηθήσετε το μωρό σας προσφέροντάς του:

• Παιχνίδια με ήχους, ώστε να αντιληφθεί τη σχέση δράσης και αποτελέσματος

• Κύβους ξύλινους, πλαστικούς ή υφασμάτινους για να τους πετάει αλλά και να τους τοποθετεί και έτσι να αναπτύσσει έλεγχο για τα πράγματα που χρησιμοποιεί

• Μαλακές μπάλες για ενίσχυση της αδρής κινητικότητας

• Παιχνίδια πολλαπλών δραστηριοτήτων για ενίσχυση της λεπτής κινητικότητας

• Μαλακά παιχνίδια π.χ. ζωάκια που να τα πετάει και να τα ψάχνει, αλλά και να τα νιώθει ως συντροφιά

• Παιχνίδια με ρόδες, π.χ. αυτοκινητάκια, τρενάκια για κατανόηση της κίνησης

• Παιχνίδια στα οποία μπορεί να στηρίζεται και να τα σπρώχνει, που θα το βοηθήσουν στην ισορροπία και τη βάδιση

• Βιβλία, που ακόμα από τη βρεφική ηλικία φαίνεται να προσφέρουν πολλαπλά οφέλη στη γνωστική ανάπτυξη, στις δεξιότητες έκφρασης, στην εννοιολογική ανάπτυξη και την κατανόηση του κόσμου, καθώς και στην ενίσχυση της ποιότητας της σχέσης γονέα-βρέφους

• Μουσική και τραγουδάκια, που πάντα βοηθούν στην επικοινωνία

1,5- 3 ετών

Είναι μια περίοδος κατά την οποία τα παιδιά περνούν μια μίνι εφηβεία, με συνεχή αρνητισμό, στην προσπάθειά τους να δηλώσουν την ανεξαρτησία τους. Πιθανόν να δείχνουν εμμονή με ορισμένα παιχνίδια και να θέλουν να τα κουβαλούν παντού μαζί τους. Αρχίζουν, επίσης, να γίνονται δημιουργικά, ενώ ξεκινούν και το συμβολικό παιχνίδι.

Παιχνίδια που τα ενδιαφέρουν σε αυτή την ηλικία είναι:

• Αυτοκινητάκια ή άλλα παιχνίδια με ρόδες, που τα τσουλάνε και τα χρησιμοποιούν αναλόγως (π.χ. το σκουπιδιάρικο μαζεύει σκουπίδια)

• Κούκλες, ζωάκια, κουζινικά, καρότσια, τηλέφωνα κ.λπ. τα οποία χρησιμοποιούν για συμβολικό παιχνίδι

• Μολύβια που θα αρχίσουν μόνα τους να χρησιμοποιούν και το κράτημα των οποίων δε χρειάζεται να διορθώνετε

• Κυβάκια και απλά παζλ για συναρμολόγηση

• Βιβλία με ευχάριστους ήχους και μουσικές

• Φτυαράκια, τσουγκράνες, κουβαδάκια για παιχνίδι στην άμμο και το χώμα, καθώς η επαφή και το παιχνίδι με τη φύση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξής τους

• Πατίνια, ποδήλατα ισορροπίας ή αυτοκινητάκια/ μηχανές που σπρώχνουν με τα πόδια τους, καθώς έτσι αποκτούν έλεγχο της κίνησης, της ταχύτητας και της ισορροπίας

3- 6 ετών

Μετά τα 3 χρόνια τα παιδιά αρχίζουν να ενδιαφέρονται για την παρέα και το παιχνίδι με τους συνομηλίκους τους. Παιχνίδια που τα ενδιαφέρουν σε αυτή την ηλικία είναι:

• Παιχνίδια με τρέξιμο, σκαρφάλωμα, πηδήματα, π.χ. κυνηγητό, κρυφτό, αγώνες τρεξίματος, αναρρίχηση κ.λπ.

• Κούκλες, σπιτάκια, κουζινικά, αυτοκινητάκια κ.λπ. με τα οποία μιμούνται παίζοντας την οργάνωση του κόσμου (συμβολικό παιχνίδι)

• Μολύβια, μαρκαδόρους, νερομπογιές, τέμπερες, δαχτυλομπογιές για δημιουργίες

• Μουσικά όργανα, όπως τύμπανα, πνευστά ή ξυλόφωνα για να ευχαριστηθεί, να μάθει και να ξεχωρίσει τους ήχους

• Ποδήλατα, πατίνια, αυτοκινητάκια/ μηχανές που σπρώχνουν με τα πόδια τους για μυική ενδυνάμωση, ισορροπία και έλεγχο της κίνησης και της ταχύτητας

• Απλά επιτραπέζια παιχνίδια που ενισχύουν την ομαδικότητας, την τήρηση κανόνων και τον ευγενή συναγωνισμό

• Παιχνίδια κατασκευών, όπως τουβλάκια, ντόμινο, παζλ

• Βιβλία και παραμύθια για να εξελίξει την ομιλία του και να γνωρίσει τον κόσμο

• Ρούχα, καπέλα, στολές για συμβολικό παιχνίδι διαφόρων ρόλων

Καλό είναι τα παιχνίδια να είναι τοποθετημένα σε συγκεκριμένο χώρο, ο οποίος να είναι απόλυτα προσβάσιμος στα παιδιά, έτσι ώστε να μπορούν να διαλέγουν το παιχνίδι που θέλουν να παίξουν κάθε φορά και να μπορούν στη συνέχεια να το ξαναβάλουν στη θέση του. Ο χώρος είναι ιδανικό να είναι οργανωμένος και τα παιχνίδια τοποθετημένα σε σχετικά μικρά κουτιά και όχι άναρχα μέσα σε ένα μεγάλο, για να βοηθηθεί η οργάνωση της σκέψης.

Έχετε υπ΄όψιν σας ότι η μεγάλη ποικιλία και αφθονία δε βοηθά, αντίθετα αποπροσανατολίζει τα παιδιά και δεν ενισχύει τη συγκέντρωση και τη δημιουργικότητα. Μπορείτε, λοιπόν να “κρύβετε” μερικά παιχνίδια και να τα εμφανίζετε μετά από αρκετές μέρες. Η χαρά των παιδιών θα είναι μεγάλη, σα να το παίρνουν στα χέρια τους για πρώτη φορά.

Είναι, τέλος, σημαντικό να μάθετε στα παιδιά να μαζεύουν το προηγούμενο παιχνίδι, πριν ξεκινήσουν το επόμενο, για να είναι τακτοποιημένη η σκέψη τους και να παίζουν πιο ευχάριστα και λιγότερο χαοτικά.

Παναγιώτα Χαϊκάλη Παιδίατρος