ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ
Ειρήνη Ρουσσάκη
Παναγιώτα Χαϊκάλη
ΠΥΡΕΤΟΣ
Η θερμοκρασία του σώματος ρυθμίζεται σχεδόν αποκλειστικά με νευρικούς μηχανισμούς παλίνδρομης ρύθμισης που ελέγχονται από το θερμορρυθμιστικό κέντρο, το οποίο βρίσκεται στον υποθάλαμο. Τα βρέφη έχουν φυσιολογικά μεγαλύτερη θερμοκρασία από τα παιδιά και τους ενήλικες. Η θερμοκρασία του σώματος ακολουθεί μια φυσιολογική ημερήσια διακύμανση με:
Χαμηλότερη θερμοκρασία:
το διάστημα 4.00- 6.00 τη νύχτα
2 ώρες μετά την έναρξη του ύπνου
Υψηλότερη θερμοκρασία:
το απόγευμα
4 ώρες μετά το γεύμα
σε έντονη σωματική δραστηριότητα
σε ζεστό περιβάλλον
με ζεστή ένδυση
Ο πυρετός, δηλαδή η αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από τα φυσιολογικά όρια, οφείλεται στη δράση κυτταροκινών, που παράγονται από το μεταβολισμό του αραχιδονικού οξέος στον υποθάλαμο.
Παθολογική θεωρείται η θερμοκρασία:
>37,2 ⁰C από τη μασχάλη
>37,8 ⁰C από το στόμα ή το αυτί
>38 ⁰C από το ορθό
Ο πυρετός είναι μια φυσιολογική και ωφέλιμη βιολογική αντίδραση του οργανισμού, που θεωρείται ότι ασκεί προστατευτικό ρόλο στον οργανισμό. Περιγράφεται η θετική συμβολή του χαμηλού και μέτριου πυρετού στην έκβαση μιας λοίμωξης. Είναι μύθος η βλαπτική επίδραση του πυρετού στην εγκεφαλική λειτουργία. Η μείωση της θερμοκρασίας του ασθενούς στοχεύει στην αντιμετώπιση κυρίως της κακουχίας, που συνοδεύει τον πυρετό. Ο πυρετός αξιολογείται διαφορετικά στις διάφορες ηλικίες και είναι σοβαρό σύμπτωμα σε ηλικίες κάτω των 6 μηνών. Το ύψος και η συχνότητα του πυρετού δεν έχουν σχέση με τη βαρύτητα της νόσου, η οποία πρέπει να αξιολογείται και από άλλες παραμέτρους, όπως:
Η γενική κατάσταση
Το χρώμα του δέρματος
Η επικοινωνία και η δυνατότητα να ξυπνάει εύκολα
Ο βαθμός ενυδάτωσης
Η σίτιση
Η ταχυκαρδία
Σε παιδιά με ιστορικό πυρετικών σπασμών, η χορήγηση αντιπυρετικών σε χαμηλές θερμοκρασίες δεν αναστέλλει την έκλυση πυρετικών σπασμών.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Αν το παιδί φαίνεται ζεστό ή άρρωστο, μετρήστε τη θερμοκρασία του.
Αν είναι <38 ⁰C το παρακολουθείτε
Αν κυμαίνεται μεταξύ 38-38,5 ⁰C και είναι σε καλή κατάσταση, επαναλαμβάνετε τη θερμομέτρηση σε 20-30’
Αν είναι >38,5 ⁰C ή το παιδί φαίνεται πάσχον, χορηγείστε αντιπυρετικά
Από τη βιβλιογραφία και τους διεθνείς οργανισμούς ενδείκνυται η χορήγηση παρακεταμόλης και ιβουπροφαίνης για την αντιμετώπιση του πυρετού στο άρρωστο παιδί. Η ιβουπροφαίνη φαίνεται να έχει ισχυρότερη αντιφλεγμονώδη δράση και αντιμετωπίζει καλύτερα την ανησυχία- κακουχία. Η ασπιρίνη καλό είναι να αποφεύγεται, καθώς σχετίζεται με σύνδρομο Reye, σε παιδιά με γρίπη ή ανεμευλογιά.
Η δοσολογία είναι το μισό του βάρους σε ml για την παρακεταμόλη (για σκεύασμα 120mg/5ml) κάθε 4-6 ώρες.
Για την ιβουπροφαίνη η δοσολογία είναι το ⅓ του βάρους σώματος (για σκεύασμα 100mg/5ml) κάθε 6-8 ώρες.
Για παράδειγμα για παιδί 12 κιλών η δόση της παρακεταμόλης είναι 6 ml και της ιβουπροφαίνης 4 ml.
Σε μεγάλα παιδιά ρωτήστε τον παιδίατρο για τη μέγιστη δόση των αντιπυρετικών σιροπιών.
Καλό είναι να εκπαιδεύσετε το παιδί σας στη λήψη αντιπυρετικών από το στόμα. Αν όμως το παιδί δε μπορεί να συνεργαστεί και να λάβει το αντιπυρετικό από το στόμα ή κάνει εμέτους, τότε επικοινωνήστε με τον παιδίατρο για να σας συστήσει αντιπυρετικά υπόθετα.
Υποστηρικτική αντιμετώπιση: Χορηγήστε στο παιδί άφθονα υγρά (νερό, γάλα, χυμό, σούπα). Αν κρυώνει κατά την άνοδο του πυρετού, σκεπάστε το και περιορίστε τις δραστηριότητές του. Τα από του στόματος αντιπυρετικά ξεκινούν τη δράση τους μετά από 45΄. Αν ο πυρετός μετά από αυτό το διάστημα φαίνεται να υποχωρεί, βοηθείστε το παιδί αφαιρώντας τα πολλά ρούχα και αλλάζοντας τα ιδρωμένα. Αν μετά τη 1 ώρα δεν υποχωρεί και με την προϋπόθεση ότι το παιδί δεν κρυώνει και δεν έχει ρίγος, δοκιμάστε δροσερές κομπρέσες με νερό ή ξυδόνερο (όχι αλκοόλ!) στο μέτωπο και τις πτυχές ή κάντε χλιαρό μπάνιο για 15-20΄. Αποφύγετε να δώσετε αντιπυρετικό νωρίτερα από τις 3 ώρες. Αν το παιδί ανεβάζει πυρετό πριν τις 6 ώρες, χορηγήστε εναλλάξ τα αντιπυρετικά, ενώ αν το παιδί ανεβάζει πυρετό σε αραιά χρονικά διαστήματα, μπορείτε να χρησιμοποιείτε ένα αντιπυρετικό.
Παναγιώτα Χαϊκάλη
Παιδίατρος