Ζήλια ανάμεσα στα αδέλφια (άρθρο για το περιοδικό Ιατρικός Κόσμος)

ΖΗΛΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΑΔΕΡΦΙΑ

Η γέννηση ενός νέου μέλους στην οικογένεια είναι ένα ευχάριστο γεγονός. Ισχύει όμως αυτό για όλους; Οι γονείς μπορεί να αισθανθούν έκπληξη, αμηχανία ή ακόμα και απογοήτευση αν, παρά τις συντονισμένες προσπάθειές τους να προετοιμάσουν κατάλληλα το μεγάλο παιδάκι για τον ερχομό του μωρού, δουν το μεγαλύτερο αδελφάκι να ζηλεύει και να το δείχνει με κάθε δυνατό τρόπο. Η αλήθεια είναι ότι η αδελφική αντιζηλία είναι μια αναμενόμενη και φυσιολογική απάντηση του μεγαλύτερου παιδιού στη γέννηση του μωρού. Είναι μια υγιής κατάσταση, που δείχνει ότι το μεγαλύτερο παιδί έχει αναπτύξει κάταλληλο δεσμό προσκόλλησης με τους γονείς του και με αυτό τον τρόπο ανταποκρίνεται στην “ απειλή” που αντιλαμβάνεται στη σχέση του μαζί τους.

Η ζήλια μπορεί να εκδηλωθεί ως:

• Επιθετικότητα απέναντι στη μητέρα κυρίως, αλλά και στο μωρό, τον πατέρα, τους συμμαθητές, τον εαυτό του

• Παλινδρόμηση σε ήδη κατακτημένα ορόσημα και συμπεριφορές, πχ. διαταραχές ύπνου, νυχτερινή ενούρηση, πιπίλα ή δάχτυλο στο στόμα, μωρουδίστικη ομιλία

• Ανάρμοστη συμπεριφορά ή μη συμμόρφωση στους κανόνες της οικογένειας και του σχολείου

• Υπερβολική προσκόλληση στη μητέρα ή άλλο άτομο

Πώς μπορούν όμως οι γονείς να βοηθήσουν το μεγαλύτερο παιδάκι τους να βιώσει πιο ανώδυνα το αίσθημα ανασφάλειας και ζήλιας απέναντι στο αδελφάκι του:

• Είναι σημαντικό το μεγαλύτερο παιδί να ενημερωθεί από την αρχή για την εγκυμοσύνη της μαμάς από τους ίδιους τους γονείς και όχι από τρίτους. Οι γονείς πρέπει να προσπαθήσουν να δώσουν όσο πιο ρεαλιστική εικόνα γίνεται για αυτό που έχει να περιμένει το παιδί με το που θα φτάσει το μωρό στο σπίτι.

• Οι γονείς μπορούν να θυμίσουν στο μεγαλύτερο παιδί ότι ήταν κι αυτό μωρό κάποτε. Με φωτογραφίες και περιγραφές να του τονίσουν πόσο υπέροχο μωρό ήταν και πόσο θα ήθελαν να ξαναέχουν ένα μωρό στο σπίτι.

• Mπορούν να εμπλέξουν το παιδί στην προετοιμασία για την άφιξη του μωρού, κι έτσι να αισθανθεί σημαντικό, ότι συμμετέχει στην οικογένεια και ότι η ζωή του νέου αδελφού είναι κάτι στο οποίο θα πρέπει να συμμετέχει.

• Όταν το νέο μέλος γεννηθεί, καλό είναι να αποφεύγονται διατυπώσεις του τύπου “μικρός- μεγάλος” και τα παιδιά να αποκαλούνται με τα ονόματά τους. Επίσης, οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν να ωθούν το μεγαλύτερο παιδί να φέρεται ως “μεγάλος”, διότι αυτή η θέση είναι που κάνει τα παιδιά να μη θέλουν να μεγαλώσουν.

• Οι γονείς θα πρέπει να αποφύγουν σημαντικές αλλαγές στη ζωή του μεγαλύτερου παιδιού για ένα διάστημα, όπως μετακίνηση σε άλλο δωμάτιο, εκπαίδευση τουαλέτας, έναρξη παιδικού σταθμού.

• Είναι θεμιτό να υπάρχει μια ανεκτικότητα σχετικά με συμπεριφορές προσκόλλησης, επιθετικότητας ή παλινδρόμησης, χωρίς όμως να αλλάξουν οι βασικοί κανόνες της οικογένειας.

• Οι γονείς μπορούν να επιτρέπουν στο μεγαλύτερο παιδί να εκφράζει λεκτικά τα αρνητικά συναισθήματα προς το μωρό, σε καμία περίπτωση όμως δεν επιτρέπεται η άσκηση σωματικής βίας εναντίον του.

• Η αφιέρωση ατομικού χρόνου είναι απαραίτητη κάθε μέρα στο μεγαλύτερο παιδί.

​ Παναγιώτα Χαϊκάλη Παιδίατρος